ĆZ producent motocykli

Te dwie litery, znane już dzisiaj na całym świecie, to skrót nazwy przedsiębiorstwa Ćeska Zbrojovka. Zakład powstał w 1922 roku w południowoczeskim mieście Strakonice, jako wytwórnia broni ręcznej. Na początku lat trzydziestych, w ramach przechodzenia na pokojowy program produkcyjny, rozpoczęto tu wytwarzanie motocykli. W przeciwieństwie do praskich zakładów zbrojeniowych „Zbrojovka Ing. F. Janećek”, w których rozpoczęto od produkcji ciężkiej pięćsetki Jawa, w Strakonicach zaczęto od motoroweru przechodząc stopniowo do większych motocykli. Pierwszą jednostką napędową tu wyprodukowaną był silnik doczepny do roweru o pojemności skokowej 60 cm3, następnie powiększonej do 75 cm3. W 1932 roku fabryka ĆZ była gotowa do uruchomienia seryjnej produkcji pojazdów jednośladowych. Ponieważ moc silnika o pojemności 76 cm3 była niewystarczająca do pokonywania trudnych górzystych terenów Czech, w następnym roku powiększono pojemność jednostki napędowej do 98 cm³.

W 1934 roku został przygotowany do produkcji seryjnej nowy typ ĆZ 175 cm³ z podwójną tłoczoną ramą, jednocylindrowym, dwusuwowym silnikiem oraz trzystopniową skrzynią biegów. Pierwszy model nowej serii, którego już w 1935 roku wyprodukowano 2000 sztuk, odznaczał się wytrzymałością i dobrymi właściwościami jezdnymi. Kolejne modele Standard i Special miały nożną zmianę biegów, bębny hamulcowe o dużej średnicy oraz sygnał elektryczny i akumulator.

Asortyment produkowanych seryjnie pojazdów powiększył się w 1937 roku o ĆZ 250 Tourist – potężny, wytrzymały motocykl oraz ĆZ 250 Sport, który różnił się od pierwszego układem zapłonowym, a od roku 1938 miał lżejszą ramę, pochodzącą z motocykla typu 175.

Dla potrzeb wojska wyprodukowano w 1938 roku pierwszy „półlitrowiec”. Był to motocykl z dwucylindrowym silnikiem, czterostopniową skrzynią biegów o nożnej zmianie przełożeń i bateryjną instalacją zapłonową. Rama tego pojazdu powstała w wyniku przepracowania ramy motocykla ĆZ 250 Tourist. Jednocześnie zakończono prace nad motocyklem ĆZ 350.

Właściciele silniejszych modeli ĆZ 500, a od roku 1939 także ĆZ 350, byli zainteresowani przyczepami bocznymi, dlatego od 1938 roku wzbogacono program fabryki o licencyjną produkcję lekkich, dobrze resorowanych przyczep z lipskiej firmy Stoye.

Powojenny program produkcyjny w Czechosłowacji był realizowany pod hasłem unifikacji konstrukcji motocykli. Wynikiem zharmonizowania programu produkcyjnego firm Jawa i ĆZ, w 1954 roku, była jednolita seria, z której w Strakonicach produkowano typy Jawa-ĆZ 125 cm³ i 150 cm³, a następnie także typ 175 cm³. Zakładom Jawa pozostawiono typy 250 cm³, 350 cm³ i 500 cm³.