Klasyfikacja olejów ACEA z 1998 r.
Kupując olej silnikowy często mamy problemy z rozszyfrowaniem oznaczeń i norm podanych przez producenta na opakowaniu. Oleje stosowane w Europie mają zwykle na etykiecie oznakowania dwóch klasyfikacji jakościowych: amerykańskiej API (Amerykański Instytut Naftowy) i europejskiej ACEA (Europejskie Stowarzyszenie Producentów Samochodów), symbol klasy lepkościowej SAE oraz homologacje konstruktorów silników. Pisaliśmy już o klasyfikacji API, teraz zajmiemy się klasyfikacją ACEA. Pierwsza europejska klasyfikacja CCMC została opracowana w 1977 roku. Ostatnia edycja klasyfikacji CCMC bywa wciąż jeszcze przywoływana na etykietach olejów. Określa ona kategorie: G4 i G5 dla silników benzynowych, PD2 dla silników diesla w samochodach osobowych oraz D4 i D5 dla silników diesla w pojazdach ciężarowych. Komitet CCMC rozpadt się w 1991 roku, a na jego miejsce w 1996r. powstała ACEA, która wprowadziła nowe klasyfikacje olejów silnikowych.
Zmiany ustawodawstwa europejskiego z zakresu dopuszczalnych emisji substancji szkodliwych z silników samochodowych (Euro2, Euro3) pociągają za sobą zmiany konstrukcji silników, które stawiają nowe wymagania olejom, stąd co kilka lat powstaje również konieczność modyfikacji klasyfikacji olejowych.
W roku 1998, klasyfikacje ACEA uległy zasadniczej modyfikacji. I tak mamy nowe klasyfikacje produktów:
• A1-98, A2-98, A3-98 – oleje do silników czte-rosuwowych z zapłonem iskrowym;
• B1-98, B2-98, B3-98, B4-98 – oleje do silników z zapłonem samoczynnym stosowanych w samochodach osobowych i dostawczych. Litera A oznacza oleje do silników benzynowych; B – oleje do silników z zapłonem samoczynnym (diesla); natomiast cyfry oznaczają kolejno:
1 – oleje energooszczędne (oszczędność paliwa),
2 – wysokiej klasy oleje mineralne
3 – najwyższej klasy oleje półsytnetyczne i syntetyczne, a także niektóre oleje mineralne. Dodatkowo, klasa B4 to specjalne oleje przeznaczone do silników wysokoprężnych z bezpośrednim wtryskiem paliwa
• E1-96/2, E2-96/2, E3-96/2, E4-98 – do silników z zapłonem samoczynnym w samochodach ciężarowych. Im wyższa cyfra po literze E tym olej ma lepsze właściwości (przeciwzu-życiowe, przeciwutleniające, itp). Im lepszy olej w tym trudniejszych warunkach i przy dłuższych przebiegach może być stosowany.
W roku 1999 stowarzyszenie ACEA wprowadziło dalsze modyfikacje klasyfikacji olejów do silników wysokoprężnych w samochodach ciężarowych. W klasie E4 określono granice ilości osadów w turbosprężarce i zużycia oleju w czasie testu na silniku 0M441LA. Wprowadzono również nową klasę E5-99; ma ona podobne wymagania do klas E3 (przebiegi) i E4 (czystość silnika, właściwości przeciwzużyciowe).
Zdecydowaną większość olejów silnikowych dostępnych na naszym rynku można stosować zarówno do silników z zapłonem iskrowym (benzynowe) jak i samoczynnym (silniki Diesla). Są to oleje uniwersalne, oznaczone: A3/B3.
Każda z klas ACEA jest zdefiniowana określonymi badaniami silnikowymi, które pozwalają ocenić podstawowe właściwości produktu. System uzyskania zgodności z odpowiednią klasą ACEA jest opisany w ATIEL Code of Practice. System certyfikacji olejów wg ACEA jest zbliżony do systemu certyfikacji API, część testów stosowanych w obu systemach jest wspólna, różnice polegają na innych wymaganiach i lepszym dostosowaniu specyfikacji ACEA do badania olejów pracujących w konstrukcjach europejskich, które różnią się od amerykańskich.
Każdej z wyżej wymienionych klas odpowiada zestaw testów oraz wymagań, które powinien spełniać olej danej kategorii. Testy te można podzielić na dwie grupy: laboratoryjne (badające właściwości fizykochemiczne oleju: lepkość kinematyczna, dynamiczna, odporność na ścinanie, lepkość HT/HS, odparowalność, zawartość popiołów siarczanowych, kompatybilność z elastomerami, pienienie) oraz testy silnikowe (silniki: Buick, Peugeot, Ford, pięć różnych silników Mercedes Benz, dwa silniki VW, dwa silniki Mack) przeprowadzane na silnikach odpowiednio dobranych do zastosowania oleju. Specyfikacje producentów silników. Najbardziej znani producenci silników spalinowych opracowali i wprowadzili do stosowania własne silnikowe testy badawcze, spełnienie, których jest warunkiem wpisania danego oleju przez producenta silnika na listę olejów zalecanych przez tego producenta. Specyfikacje fabryczne często stawiają wyższe wymagania użytkowe olejom silnikowym, niż specyfikacje jakościowe API i ACEA. Producenci silników przy swojej homologacji definiują często okresy pomiędzy wymianami oleju.