BMW E36 (silniki M50, M52) – Głowica i układ rozrządu

Zamontowanie

• Usunąć resztki uszczelki za pomocą dostępnych środków chemicznych i skrobaka do drewna. Uważać, aby pozostałości uszczelki nie dostały się do otworów na śruby, zaślepić otwory szmatkami.

• Sprawdzić stan i prawidłowe osadzenie tulejek pasowanych (strzałki na rys. W-10139). W otworach na śruby nie może znajdować się olej silnikowy.

Uwaga. Do przykręcania głowicy zawsze stosować nowe śruby. Śruby przed wkręceniem powlec olejem. W fabrycznych śrubach nie ma możliwości zgubienia podkładek, gdyż są specjalnie „przykute” do łba. Używając nowych śrub, zastosować luźne podkładki.

• Sprawdzić, czy głowica cylindrów nie ma pęknięć, a gładzie cylindrów – wyżłobień.

• Sprawdzić wzdłuż i w poprzek stalowym liniałem płaskość głowicy cylindrów i kadłuba silnika. Dopuszczalna odchyłka wynosi 0,03 mm. W razie potrzeby oddać głowicę do obróbki.

Wersje

silników

Wysokość głowicy cylindrów (mm)
Wymiar

nominalny

Dopuszczalna granica obróbki
M50, M52 140,0 139,7

Uwaga. Po wyrównaniu powierzchni, zależnie od tego, jaką wysokość ma głowica cylindrów po obróbce, należy zastosować uszczelkę o nominalnej grubości lub grubszą o 0,3 mm. Zastosowanie grubszej uszczelki zapobiega zmniejszeniu komory spalania.

• Starannie oczyścić otwory w głowicy cylindrów z resztek oleju i innych pozostałości.

Uwaga. W ślepych otworach nie może znajdować się olej, gdyż wówczas śruby nie docisną głowicy z odpowiednią siłą, mimo że zostaną dokręcone właściwym momentem. Może też dojść do pęknięcia kadłuba silnika.

• W zasadzie należy używać nowych uszczelek głowicy cylindrów. Zakładać je bez użycia środków uszczelniających tak, żeby nie przysłonić otworów na śruby.

• Za pomocą narzędzia BMW 113240 zablokować wały rozrządu we właściwym położeniu. W razie potrzeby obracać wały kluczem o rozwartości 24 mm.

Uwaga. Chronić obudowę wałów rozrządu. W razie potrzeby zeszlifować krawędzie klucza (rys. W-10131).

• Jeżeli wał rozrządu musi być na tyle obrócony, że spowoduje to poruszenie się zaworów 1. i 6. cylindra, należy obrócić wałem korbowym w kierunku jego normalnej pracy o około 30° od położenia odpowiadającego GMP i dopiero wtedy obrócić do tyłu wał rozrządu.

Czynność ta ma na celu niedopuszczenie do kontaktu zaworów z tłokami.

• Nowe, lekko powleczone olejem śruby głowicy przykręcać w kolejności od 1 do 14 w trzech etapach.

Silnik M50 (do XII 1994, kadłub silnika odlany ze staliwa):

– II etap: dokręcić śruby kluczem dynamometrycznym momentem 30 N-m,

– II etap: dokręcić śruby sztywnym kluczem o 90°,

– III etap: dokręcić śruby sztywnym kluczem o 90°.

Silnik M52 (od I 1995, kadłub silnika ze stopu aluminium):

– I etap: dokręcić śruby kluczem dynamometrycznym momentem 40 N-m,

– II etap: dokręcić śruby sztywnym kluczem o 90°,

– III etap: dokręcić śruby sztywnym kluczem o 90°.

Uwaga. Dokręcanie śrub głowicy wymaga dużej staranności. Przed dokręcaniem sprawdzić dokładność wskazań klucza dynamometrycznego. Do dokręcania posłużyć się tarczą do pomiaru kąta, np. Hazet 6690. Nie dysponując tarczą przyłożyć do ramienia klucza kątomierz i zaznaczać kredą odpowiedni kąt obrotu. Następnie jednym ruchem obrócić ramię klucza o zaznaczony kąt.

• Nałożyć koło łańcuchowe na kołnierz wału rozrządu. Strzałka na kole musi być skierowana do góry. Otwory na śruby powinny się znajdować po lewej stronie wzdłużnych otworów w kole (rys. W-10137), gdyż po założeniu napinacza łańcucha koło łańcuchowe będzie obrócone w lewo.

• Zamontować prowadnicę i górny napinacz łańcucha.

• Wersje do VIII 1992: założyć górny łańcuch rozrządu z kołami łańcuchowymi. Strzałki na kołach muszą być skierowane do góry. Nie dokręcać na razie śrub mocujących koła.

Wersje od IX 1992 (z VANOS)

• W otwór gwintowany (1, rys. W-10235) napinacza łańcucha wkręcić narzędzie BMW 113390. W silnikach M52 (od I 1995) zastosować BMW 114220. Narzędzie naciska na łańcuch rozrządu i wstępnie go naciąga. Dzięki temu śruby mocujące kół łańcuchowych wałów rozrządu ustawiają się pośrodku wzdłużnych otworów. Przy niewielkim nakładzie pracy można potrzebne narzędzie wykonać we własnym zakresie. Bez zastosowania narzędzia specjalnego nie jest możliwy prawidłowy montaż łańcucha rozrządu.

• Zamontować tarczę rozruchową i dokręcić śruby (rys. W-10230) momentem 20 Nm.

• Założyć górny łańcuch rozrządu razem z kołami łańcuchowymi, zwracając uwagę na ich położenie. Płaska strona koła łańcuchowego wału rozrządu dla zaworów wylotowych powinna być od zewnątrz, a kołnierz – od strony wału.

• Strzałka na kole łańcuchowym wału rozrządu dla zaworów wylotowych powinna być skierowana do góry. Śruby muszą się znaleźć pośrodku wzdłużnych otworów.

• Założyć tarczę rozruchową na wale rozrządu dla zaworów dolotowych i dokręcić momentem 20 Nm.

• Przykręcić koło łańcuchowe wału rozrządu dla zaworów wylotowych. Nie dokręcać mocno śrub.

• Przed montażem nastawnika VANOS obrócić do oporu obydwa koła łańcuchowe w prawo, aby śruby mocujące znalazły się na końcach wzdłużnych otworów.

• Przed osadzeniem nastawnika VANOS wcisnąć zębaty wałek z tłokiem hydraulicznym (1, rys. W-10234) w kierunku obudowy (2).

• Osadzić nastawnik VANOS; wałek zębaty musi się zablokować w piaście koła łańcuchowego. Jeżeli to nie nastąpi, obrócić ręcznie koło w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. W chwili wsuwania urządzenia VANOS w kierunku wału rozrządu, dzięki skośnemu uzębieniu piasty, koło łańcuchowe będzie się obracać w lewo. Wspomóc ręcznie obracanie się koła.

• Przykręcić nastawnik VANOS. Powierzchnie czołowe uszczelki pomiędzy głowicą cylindrów a nastawnikiem powlec płynnym uszczelniaczem „Drei Bond 1209”.

• Odblokować górny napinacz łańcucha, usuwając narzędzie BMW 113290.

• Za pomocą narzędzia specjalnego BMW 113390 naprężyć wstępnie napinacz łańcucha, obracając dźwignię momentem 1,3 Nm (rys. W-10237).

• W tym położeniu przykręcić najpierw lekko, a potem równomiernie momentem 20 Nm koło łańcuchowe wału rozrządu dla zaworów wylotowych.

• Wyjąć trzpień blokujący wał rozrządu i narzędzie specjalne do wstępnego napinania łańcucha.

Uwaga. Działanie VANOS należy sprawdzić w autoryzowanej stacji obsługi BMW. Można zrezygnować z takiego sprawdzenia, jeżeli w czasie jazdy próbnej nie zauważono żadnych nieprawidłowości.

• Przyłączyć przewód oleju do nastawnika VANOS, używając nowej uszczelki. Włożyć wtyk złącza elektrycznego.

• Przykręcić dolny napinacz łańcucha, z nową uszczelką, momentem 35 N • m. Zwrócić uwagę na prawidłowe osadzenie napinacza. Wypust w tłoczku musi się znaleźć w pionie w stosunku do szyny napinacza (rys. W-10132). W chwili osadzania zwolnić naprężenie górnego napinacza.

• Wersje do VIII 1992: teraz dokręcić na krzyż śruby mocujące kół łańcuchowych momentem 20 Nm.

• Zamontować pokrywę kół łańcuchowych, stosując nową uszczelkę. Śruby M6 dokręcać momentem 10 Nm, a śruby M8 – momentem 22 Nm. Pamiętać o tulejkach pasowanych obydwu skrajnych śrub.

• Wkręcić obydwie śruby obudowy wałów rozrządu (strzałki na rys. W-10130).

• Usunąć trzpień blokujący wały rozrządu.

• Zamontować pokrywę głowicy cylindrów i rurę dolotową w kolejności odwrotnej do wymontowania. Uszkodzone uszczelki należy wymienić (rys. W-10185). Podczas zakładaniu zewnętrznej uszczelki pokrywy zwrócić szczególną uwagę na jej prawidłowe ułożenie w wybraniu w bocznej ściance głowicy cylindrów.

• Przykręcić równomiernie pokrywę głowicy cylindrów momentem 10 Nm.

• Osadzić cewki zapłonowe i dokręcić, stosując przekładki papierowe.

• Nałożyć wtyki złączy na cewki i zabezpieczyć metalowymi pałąkami.

• Przymocować cięgno do dźwigni przepustnicy.

• Nałożyć przewody cieczy chłodzącej, paliwa i podciśnienia oraz zabezpieczyć je opaskami mocującymi.

• Podłączyć wszystkie przewody elektryczne.

• Przykręcić osłony ozdobne głowicy cylindrów.

• Przykręcić przednią rurę wylotową do kolektora wylotowego (patrz artykuł „Układ wylotowy”).

Uwaga. Przed uruchomieniem silnika usunąć trzpień blokujący z koła zamachowego.

• Wlać ciecz chłodzącą (patrz artykuł „Czynności obsługowe”).

• Sprawdzić poziom oleju w silniku i w razie potrzeby uzupełnić ilość oleju. Jeżeli powodem wymontowania głowicy cylindrów było uszkodzenie uszczelki głowicy, zaleca się przyspieszyć wymianę oleju w silniku, gdyż może w nim znajdować się ciecz chłodząca.