Jawa producent motocykli

Nazwa tej najmłodszej czechosłowackiej firmy motocyklowej założonej w 1929 roku pochodzi ze skrótu nazwisk Janećek i Wanderer (dawna nazwa wytwórni brzmiała – Zbrojovka Ing. F. Janećek, Praha-Nusle II).

Inicjatorem produkcji motocykli (a wkrótce również małych samochodów) marki Jawa był inż. Franciszek Janećek. Po ukończeniu studiów inżynieryjnych Janećek, jako nadzwyczaj utalentowany mechanik, został (w wieku 23 lat) wysłany do Holandii, gdzie pomagał budować, a następnie kierował fabryką maszyn elektrycznych. Po powrocie kierował warsztatem w zakładach Ćeskomoravska Kolben-Danek. W 1906 roku udało mu się sprzedać w Niemczech patent na udoskonaloną lampę łukową. Uzyskane pieniądze umożliwiły mu dwuletni staż w znanych europejskich fabrykach. Wkrótce założył własny warsztat i laboratorium doświadczalne, gdzie prowadził działalność wynalazczą. Za aparat do fotograficznego zapisu i reprodukcji dźwięku uzyskał I nagrodę berlińskiej firmy Lyrophon. Podczas pierwszej wojny światowej i po jej zakończeniu pracował w przemyśle zbrojeniowym.

W 1929 roku, po ograniczeniu zamówień wojskowych, Janećek postanowił rozpocząć produkcję motocykli. Rodzima podaż motocykli była w tym czasie niewielka, toteż czechosłowacki rynek był „zalany” głównie amerykańskimi i angielskimi maszynami. W celu przyspieszenia chwili rozpoczęcia produkcji Janećek postanowił (z uwagi na brak doświadczeń konstrukcyjnych) wytwarzać, na podstawie licencji, niemiecki motocykl Wanderer. Rozbudował w tym celu swój warsztat, a w Tyńcu nad Sazawą zbudował odlewnię metali lekkich.

Kryzys gospodarczy pod koniec lat dwudziestych zniechęcił odbiorców do kupna motocykli o większym litrażu, dlatego w 1932 roku rozpoczęto w Jawie produkcję lekkiego motocykla z dwusuwowym jednocylindrowym silnikiem Villiers (angielskiej konstrukcji) o pojemności skokowej 175 cm3. Jak się okazało była to słuszna decyzja, która zapewniła powodzenie wyrobom tej firmy.

Oprócz motocykli z silnikami dwusuwowymi, w latach 1929—1939 fabrykę opuściło’wiele modeli motocykli turystycznych i żużlowych z silnikami czterosuwowymi jednocylindrowymi lub dwucylindrowy-mi, z rozrządem górnozaworowym OHV i OHC. Niektóre z nich produkowano seryjnie.

Jawa brała aktywny udział w zawodach sportowych, a jej sukcesy w Tourist Trophy, w Sześciodniówce, czy w Złotym Kasku Czechosłowacji dodają blasku historii tej firmy.