Historia rozwoju motocykli

Pokrętne rękojeści na kierownicy, system podgrzewania mieszanki znajdziemy w pojeździe Milleta z 1893 roku, pierwsze boczne przyczepy wyprodukowała firma Laurin & Klement w 1901 roku, przeniesienie napędu za pomocą wału z przegubami spotkamy w motocyklach FN z roku 1904, rozruch silnika za pomocą nożnej dźwigni (tzw. kickstarter) mają motocykle w 1905 roku, w rok później otrzymują karbidowe oświetlenie, które w roku 1910 zastąpiono oświetleniem elektrycznym. Przeciwbieżny silnik zastosowano w motocyklu Douglas w 1913 roku, a teleskopowy widelec przedni w tym samym czasie, między innymi u Scotta itd.

Produkcja motocykli, choćby tylko na przykładzie wspomnianych już Wernerów (kilkaset sztuk), Wolfmullerów i ich odmian licencyjnych (ponad 1000 pojazdów) oraz De Dion-Boutonów (w latach 1896—1901 ponad 3 tys.), pomimo narastającej fascynacji automobilem, stale rośnie.

Do jej wzrostu przyczynia się wydatnie wynalazek gaźnika rozpylaczowego i udoskonalenie zapłonu iskrownikowego, które spowodowały zwiększenie niezawodności silnika. Zmniejszenie masy i rozmiarów jednostki napędowej – przy jednoczesnym wzroście jej sprawności – oraz zmniejszenie ogólnych gabarytów pojazdu to dalsze atuty w pozyskiwaniu motocyklowej klienteli.

Nowe konstrukcje pojawiają się głównie w Anglii i w Niemczech, gdzie prawie wszystkie wytwórnie rowerów uruchamiają produkcję motocykli. Do 1904 roku zarejestrowano w Wielkiej Brytanii blisko 25 000 motocykli.

Na wystawie w Berlinie pojawia się oryginalna konstrukcja szwajcarskiej firmy Motosacoche – zespół napędowy (silnik ze skrzynią biegów) we wspólnej, zwartej obudowie, nadający się do zastosowania w każdej ram!e rowerowej. Zaczyna się ostra rywalizacja firm produkujących motocykle, w której duże znaczenie ma już nie tylko konstrukcja i funkcjonalność pojazdu, ale także jego wygląd zewnętrzny. W konkursie elegancji — Concours d’Elegance, zorganizowanym w Chateau Thierry we Francji, pierwsze miejsce zdobywa motocykl firmy NSU.

Wkrótce spostrzeżono, że wzrost popytu można uzyskać dzięki sportowym sukcesom, które oprócz reklamy spełniały rolę stymulującą do nieustannego doskonalenia pojazdów. Organizowano konkursy zużycia paliwa i wytrzymałości pojazdów. W wyścigu drogowym na trasie o długości 688 km — z Berlina do Akwizgranu — rozgrywanym w 1900 roku zwyciężył Cudell, uzyskując średnią prędkość 58 km/h. Jest to wynik godny uznania, bowiem w czasie jazdy zawodnik wymienił 27 świec, usunął 40 defektów opon, zniszczył przekładnie a „pędził” do celu po drogach, których stan pozostawiał wiele do życzenia.

Organizowano także wyścigi o Grand Prix. W pierwszym – o Grand Prix Francji — w 1904 roku, zwyciężył w Laufranchi na motocyklu z dwucylindrowym silnikiem widlastym, o pojemności skokowej 600 cm3. We Włoszech, w Monzie, zbudowano specjalny tor wyścigowy. Anglicy urządzili szosowy tor na wyspie Man. W Ameryce i w Australii rozpoczęto rywalizację w nowej dyscyplinie — wyścigach na torze żużlowym, które rozpowszechniły się dopiero w dwudziestych latach.

Pierwsza wojna światowa spowodowała zmianę zainteresowań firm produkujących motocykle. Rozpoczęły one produkcję pojazdów dla wojska (głównie ciężkie motocykle). Sytuacja gospodarcza po wojnie, słaba siła nabywcza ludności była przyczyną kolejnej zmiany tendencji w budowie motocykli. Rozpoczęto od małych pojazdów i silników doczepnych do rowerów. Nie trwało to jednak długo. Już pierwsza powojenna wystawa motocykli — Olympia Show w Londynie — wykazała, że rozwój produkcji motocykli nabrał szybkiego tempa. W samej tylko Anglii istniało 112 wytwórni jednośladów napędzanych silnikiem spalinowym.

We Francji, zafascynowanej w tym czasie automobilem, większość motocykli pochodziła najczęściej z wytwórni amerykańskich. Stopniowo jednak Francuzi zaczęli dostrzegać zalety motocykla. Rozwijają się liczne firmy produkujące motocykle tj. DFR, Dresch, LMP, Motobecane, Orial, Rovin, Supplexa itd. Szczytowy okres produkcji motocykli to rok 1930, w którym nastąpiło zahamowanie produkcji tanich samochodów.

Zainteresowanie motocyklami we Włoszech, początkowo zawdzięczane amerykańskim i angielskim pojazdom wojskowym (pozostałym po pierwszej wojnie światowej), już wkrótce zwielokrotniły krajowe fabryki: Moto Guzzi, Garelli i inne.

Niemcy były „zalane” tanimi dwusuwowymi motocyklami nowo powstałej firmy DKW a także pojazdami producentów o wyrobionej renomie, jak: Wanderer, Opel, BMW i inne.

Największym producentem motocykli w Anglii stała się dawna fabryka przemysłu zbrojeniowego — BSA, w której już w 1926 roku wytwarzano prawie 30 000 pojazdów rocznie. Inne słynne wówczas brytyjskie firmy to: Ariel (znana ze swych czterocylindrowych silników), Rudge-Whitworth (prekursor rozrządu górnozaworowego OHV i wymienialnych kół), Royal Enfield, New Hudson i inne.

Z amerykańskich firm trzeba przede wszystkim wymienić wytwórnię Indian, która w latach dwudziestych była największym producentem motocykli na świecie. Dzięki prężnej działalności i znakomitej sieci punktów serwisowych firma ta eksportowała wiele pojazdów (najbardziej popularnym z nich był Scout 600).

Gwałtowny rozwój przemysłu samochodowego po drugiej wojnie światowej stwarzał obawę, że zainteresowanie motocyklami zmaleje. Statystyki jednak nie potwierdzają tych obaw. Na początku lat pięćdziesiątych wyprodukowano na świecie około dwu milionów motocykli, obecna produkcja roczna przekracza siedem milionów. Wobec ostrej konkurencji zaniechało swej działalności wiele firm, pozostali najsilniejsi.

W RFN po drugiej wojnie światowej istniało około 60 producentów motocykli, z których zaledwie kilku pozostało do dzisiaj. Z renomowa

nych wytwórni pozostała praktycznie tylko firma BMW. Największymi producentami małolitrażowych jednośladów są firmy Zundapp oraz Fichtel & Sachs.

W Anglii produkcją motocykli zajmują się dwa wielkie koncerny

– BSA (marki Ariel, BSA i Triumph) oraz AMC (AJS, Matchless i Norton).

Włoski przemysł motocyklowy jest obecnie nastawiony na produkcję motorowerów, skuterów i mopedów wfirmach Piaggio, Innocenti, Garelli i Moto-Guzzi. Większe motocykle pochodzą z firm Ducati i Morini. W sporcie wyścigowym dominują marki Gilera i MV Augusta.

Do znanych w świecie producentów motocykli zalicza się również Szwecja, z pojazdami marki Husqvarna, znanymi zwłaszcza z sukcesów w motocrossie.

Stany Zjednoczone, niegdyś prężny i znany producent motocykli, stały się krajem, który z powodu upadku większości firm motocyklowych nie wytrzymujących rywalizacji z samochodem (pozostał tylko Harley-Davidson) musi motocykle sprowadzać.

Tryumfy święci natomiast Japonia — kraj niegdyś bez tradycji motocyklowych – dziś największa potęga motocyklowa na świecie. Marki — Honda, Yamaha, Suzuki i Kawasaki są obecnie synonimem nowoczesności i doskonałości.